ေဂဟေဗဒ စနစ္ (Ecosystem) ဆုိတာဘာလဲ?
ေဂဟေဗဒ စနစ္ဆုိသည္မွာ သက္ရွိမ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ပတ္၀န္းက်င္ၾကား အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳ ဆက္စပ္ေန သည့္ စနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထုိစနစ္ကုိေလ့လာေသာဘာသာရပ္ကုိ ေဂဟေဗဒ (Ecology) ဟုေခၚသည္။ အင္တာနက္ ၀က္ဆုိဒ္ (Wikipedia) တြင္လည္း ေဂဟေဗဒစနစ္ကုိ ၀န္းက်င္တစ္ခု၏ ဓာတု ႏွင့္ ဇီ၀ ဆုိင္ရာ ပါ၀င္မႈမ်ားကုိ စုေပါင္းထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိထားသည္။
ေဂဟေဗဒစနစ္တြင္ နယ္နိမိတ္ အကန္႔အသတ္မရွိေပ။ ၎သည္ သမုဒၵရာႀကီးတစ္ခုမွ် ႀကီးမားႏုိင္ၿပီး၊ ေရစက္ေလး တစ္စက္ေလာက္လည္းေသးငယ္ႏုိင္သည္။ ဥပမာ စမ္းေခ်ာင္းေလးတစ္ခုသည္ သစ္ေတာ အုပ္ေလး အတြင္းျဖတ္သန္းစီးဆင္းသည္ဆုိပါစုိ႔။ ထုိသစ္ေတာသည္ စမ္းေခ်ာင္းေလးကုိ အမွီျပဳေနသကဲ့သုိ ထုိစမ္းေခ်ာင္းေလးသည္လည္း ထုိသစ္ေတာေလးကုိ အမွီျပဳေနထုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ စမ္းေခ်ာင္းေလးမရွိလွ်င္ ထုိသစ္ေတာလည္းမရွိႏုိင္ေပ။ ထုိသစ္ေတာေလး မရွိလွ်င္လည္း စမ္းေခ်ာင္းေလး ခန္းေျခာက္မည္သာ ျဖစ္သည္။
ကမာၻေျမႀကီးတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳမႈမ်ား မေရတြက္ႏုိင္ေအာင္ရွိေနသည္။ ထုိေဂဟေဗဒ စနစ္ႀကီးထဲမွ တစ္ခုခုခ်ိဳးယြင္းသြားပါက အျခားအရာမ်ားလည္း လုိက္လံေျပာင္းလဲမည္သာျဖစ္သည္။ ကမာၻႀကီး ကုိယ္တုိင္လည္း ေဂဟေဗဒစနစ္တြင္ ပါ၀င္သည္။
မုိးတိမ္၊ ဘုိကေလးသား
ေဂဟေဗဒစနစ္တြင္ နယ္နိမိတ္ အကန္႔အသတ္မရွိေပ။ ၎သည္ သမုဒၵရာႀကီးတစ္ခုမွ် ႀကီးမားႏုိင္ၿပီး၊ ေရစက္ေလး တစ္စက္ေလာက္လည္းေသးငယ္ႏုိင္သည္။ ဥပမာ စမ္းေခ်ာင္းေလးတစ္ခုသည္ သစ္ေတာ အုပ္ေလး အတြင္းျဖတ္သန္းစီးဆင္းသည္ဆုိပါစုိ႔။ ထုိသစ္ေတာသည္ စမ္းေခ်ာင္းေလးကုိ အမွီျပဳေနသကဲ့သုိ ထုိစမ္းေခ်ာင္းေလးသည္လည္း ထုိသစ္ေတာေလးကုိ အမွီျပဳေနထုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ စမ္းေခ်ာင္းေလးမရွိလွ်င္ ထုိသစ္ေတာလည္းမရွိႏုိင္ေပ။ ထုိသစ္ေတာေလး မရွိလွ်င္လည္း စမ္းေခ်ာင္းေလး ခန္းေျခာက္မည္သာ ျဖစ္သည္။ကမာၻေျမႀကီးတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳမႈမ်ား မေရတြက္ႏုိင္ေအာင္ရွိေနသည္။ ထုိေဂဟေဗဒ စနစ္ႀကီးထဲမွ တစ္ခုခုခ်ိဳးယြင္းသြားပါက အျခားအရာမ်ားလည္း လုိက္လံေျပာင္းလဲမည္သာျဖစ္သည္။ ကမာၻႀကီး ကုိယ္တုိင္လည္း ေဂဟေဗဒစနစ္တြင္ ပါ၀င္သည္။
မုိးတိမ္၊ ဘုိကေလးသား
0 comments:
Post a Comment