ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕ (Greenhouse Gases) ဆုိတာဘာလဲ?

ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕ (Greenhouse Gases) ဆုိတာဘာလဲ?

ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕ (Greenhouse Gases) ဆုိသည္မွာ ေလထုထဲတြင္ သဘာ၀အတုိင္း တည္ရွိေနေသာ ဓါတ္ေငြ႕မ်ား ျဖစ္စည္။ ထုိဓါတ္ေငြ႕မ်ားသည္ ေနေရာင္ျခည္မွလာေသာ အပူလိႈင္း မ်ားကုိ (စုပ္ယူ/ ထုတ္လြတ္) ေပးႏုိင္သည္။ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕ (Greenhouse Gases) တြင္ပါ၀င္ေသာ အဓိက ဓါတ္ေငြ႕မ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔တြင္ ပါ၀င္သည့္ ဖန္လံုအိမ္သက္ေရာက္မႈ (Greenhouse Effect) ကုိ ရာခုိင္ႏႈန္းအလုိက္ ေဖာ္ျပ ရမည္ဆုိလွ်င္

• ေရခုိးေရေငြ႕(Water vapor) ၃၆-၇၂%
  
• ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ (Carbon dioxide) ၉-၂၆%
  
• မီသိန္း (Methane) ၄-၉%
  
• ႏုိက္ထရစ္ေအာက္ဆုိဒ္ (Nitrous oxide) အတိအက်ေဖာ္ျပျခင္းမရွိ
  
• အုိဇုန္း (Ozone) ၃-၇%
• ကလုိ႐ုိ ဖလုိ႐ုိ ကာဗြန္ (CFCs) အတိအက်ေဖာ္ျပျခင္းမရွိ

တုိ႔ျဖစ္သည္။ လူတုိ႔၏လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ၁၇၅၀ စက္မႈေတာ္လွန္ေရးေနာက္ပုိင္း မွစ၍ ေလထုထဲတြင္ ဖန္လံုအိမ္ ဓါတ္ေငြ႕မ်ား သိသိသာသာ ပုိမုိမ်ားျပားလာခဲ့သည္။

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈကုိ ျဖစ္ေပၚေစေသာ ဓါတ္ေငြ႕မ်ား၏ ရာခိုင္ႏႈန္းအလုိက္ပါ၀င္မႈ သက္ေရာက္မႈ

• ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆိုဒ္ ၄၃.၁%
• မီသိန္း ၂၆.၇ %
• ကာဗြန္မဲ (black carbon) ၁၁.၉%
• ေဟလုိကာဗြန္ ၇.၈%
• ကာဗြန္မုိေနာ့ဆုိဒ္ ႏွင့္ ေဗာ(လ္)လင္တုိင္း ေအာဂန္းနစ္ ကြန္ေပါင္း (CO & VOCS) ၆.၇%
• ႏုိက္ထရစ္ ေအာက္ဆုိဒ္ ၃.၈%

တုိ႔အသီးသီးျဖစ္သည္။
Source; Our Choice; Al Gore

Ref; http://en.wikipedia.org/wiki/Greenhouse_gases

ဘုိကေလးသား

Read More

ေဂဟေဗဒ စနစ္ (Ecosystem) ဆုိတာဘာလဲ?

ေဂဟေဗဒ စနစ္ (Ecosystem) ဆုိတာဘာလဲ?

ေဂဟေဗဒ စနစ္ဆုိသည္မွာ သက္ရွိမ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ပတ္၀န္းက်င္ၾကား အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳ ဆက္စပ္ေန သည့္ စနစ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ထုိစနစ္ကုိေလ့လာေသာဘာသာရပ္ကုိ ေဂဟေဗဒ (Ecology) ဟုေခၚသည္။ အင္တာနက္ ၀က္ဆုိဒ္ (Wikipedia) တြင္လည္း ေဂဟေဗဒစနစ္ကုိ ၀န္းက်င္တစ္ခု၏ ဓာတု ႏွင့္ ဇီ၀ ဆုိင္ရာ ပါ၀င္မႈမ်ားကုိ စုေပါင္းထားျခင္းျဖစ္သည္ဟု အဓိပၸါယ္ ဖြင့္ဆုိထားသည္။ေဂဟေဗဒစနစ္တြင္ နယ္နိမိတ္ အကန္႔အသတ္မရွိေပ။ ၎သည္ သမုဒၵရာႀကီးတစ္ခုမွ် ႀကီးမားႏုိင္ၿပီး၊ ေရစက္ေလး တစ္စက္ေလာက္လည္းေသးငယ္ႏုိင္သည္။ ဥပမာ စမ္းေခ်ာင္းေလးတစ္ခုသည္ သစ္ေတာ အုပ္ေလး အတြင္းျဖတ္သန္းစီးဆင္းသည္ဆုိပါစုိ႔။ ထုိသစ္ေတာသည္ စမ္းေခ်ာင္းေလးကုိ အမွီျပဳေနသကဲ့သုိ ထုိစမ္းေခ်ာင္းေလးသည္လည္း ထုိသစ္ေတာေလးကုိ အမွီျပဳေနထုိင္ျခင္းျဖစ္သည္။ စမ္းေခ်ာင္းေလးမရွိလွ်င္ ထုိသစ္ေတာလည္းမရွိႏုိင္ေပ။ ထုိသစ္ေတာေလး မရွိလွ်င္လည္း စမ္းေခ်ာင္းေလး ခန္းေျခာက္မည္သာ ျဖစ္သည္။

ကမာၻေျမႀကီးတြင္ ထုိကဲ့သုိ႔ အျပန္အလွန္ အမွီသဟဲျပဳမႈမ်ား မေရတြက္ႏုိင္ေအာင္ရွိေနသည္။ ထုိေဂဟေဗဒ စနစ္ႀကီးထဲမွ တစ္ခုခုခ်ိဳးယြင္းသြားပါက အျခားအရာမ်ားလည္း လုိက္လံေျပာင္းလဲမည္သာျဖစ္သည္။ ကမာၻႀကီး ကုိယ္တုိင္လည္း ေဂဟေဗဒစနစ္တြင္ ပါ၀င္သည္။

မုိးတိမ္၊ ဘုိကေလးသား

Read More

Ecology (ေဂဟေဗဒ) ဆုိတာဘာလဲ?

Ecology (ေဂဟေဗဒ) ဆုိတာဘာလဲ?

Ecology ဆုိသည့္ စကားလံုးမွာ ဂရိဘာသာစကား (Oitos)(Household) မွဆင္းသက္လာသည္။ Ecology ဆိုသည္မွာ အပင္ႏွင့္ တိရိစာၦန္တုိ႔၏ ဆက္သြယ္မႈ/အက်ိဳးျပဳေနမႈ ေဂဟစနစ္ (Ecosystem) ႏွင့္ ၎တုိ႔၏ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာႏွင့္ ဇီ၀ဆုိင္ရာ ၀န္းက်င္ကုိ ေလ့လာမႈျဖစ္သည္။ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ၀န္းက်င္တြင္ အလင္း၊ အပူ၊ သုိ႔မဟုတ္ ေနေရာင္၊ ေရခုိးေရေငြ႕၊ ေလ၊ ေအာက္ဆီဂ်င္၊ ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္၊ ေျမဆီလႊာ အဟာရ၊ ေရ ႏွင့္ ေလထုတုိ႔ပါ၀င္သည္။ ဇီ၀ ဆုိင္ရာ၀န္းက်င္တြင္ အပင္ႏွင့္ တိရိစာၦန္ ႏွင့္ သက္ရွိအားလံုးတုိ႔ပါ၀င္သည္။

ဂ်ာမန္ ဇီ၀ပညာရွင္ Ernst Haeckel ဆုိသူက ၁၈၆၆ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေ၀ေသာ ၎၏စာအုပ္ Generelle Morpologie Der Organismen တြင္ ေဂဟေဗဒ ဆုိသည့္ သက္ရွိမ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ ပတ္၀န္းက်င္ၾကား အျပန္ အလွန္ဆက္စပ္ေနမႈ/အက်ိဳးျပဳေနမႈ ေဂဟစနစ္ (EcoSystem) ကုိ စတင္မိတ္ဆက္ေပးခဲ့သည္။ ေခတ္သစ္ ေဂဟေဗဒ သည္ Charles Darwin (ခ်ား(စ္)ဒါ၀င္) ၏ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ (evolution) မွစတင္ခဲ့သည္။ ယင္းသီအုိရီတြင္ သက္ရွိမ်ားႏွင့္ ၎တုိ႔၏ပတ္၀န္းက်င္ၾကား ေဂဟစနစ္ (Ecosystem) တြင္ လုိက္ေလ်ာညီေထြရွိေအာင္ ေျပာင္းလဲၾကၿပီး ထုိပတ္၀န္းက်င္တြင္ အျပန္အလွန္အမွီသဟဲျပဳ၍ အတူတကြ အသက္ရွင္ေနထုိင္ သည္ဟု ဆုိသည္။

Ref: encarta 2009 & http://en.wikipedia.org/wiki/Ecology

မုိးတိမ္၊ ဘုိကေလးသား

Read More

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာျခင္းဆုိတာဘာလဲ?

What is Global Warming?

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာျခင္းဆုိတာဘာလဲ?

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာျခင္းဆုိသည္မွာ ကမာၻ႕ေလထု၊ ေရထု၊ ကုန္ေျမ တုိ႔၏ ပ်မ္းမွ် အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာ ျခင္းကုိဆုိလုိသည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ေနထုိင္ေသာ ကမာၻႀကီးကုိ ကမာၻ႕ေလထုက လႊမ္းၿခံဳထားသည္။ ထုိေလထုထဲတြင္ႏုိက္ထ႐ိုဂ်င္ ၇၈%၊ ေအာက္ဆီဂ်င္ ၂၁%၊ အာဂြန္ ၀.၀၉%၊ ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ ၀.၀၃%၊ က်န္ ၀.၀၁% မွာ ေရခုိးေရေငြ႕၊ ဟုိက္ဒ႐ုိဂ်င္၊ အုိဇုန္း၊ မီသိန္း၊ ကာဗြန္မုိေနာ့ဆုိဒ္၊ ဟီလီယံ၊ နီယြန္၊ ခရက္ပတြန္ ႏွင့္ ဇီႏြန္တုိ႔ျဖစ္သည္။

ထုိဓါတ္ေငြ႕မ်ားထဲတြင္ ေနေရာင္ျခည္မွလာေသာ အပူစြမ္းအင္ကုိ ထိန္းသိမ္းေပးႏုိင္သည့္ ဓါတ္ေငြ႕မ်ား ပါ၀င္သည္။ ၎ကုိ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕ (Greenhouse Gas) ဟုေခၚသည္။ ထုိကဲ့သုိ႔ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕၏ ေနေရာင္ျခည္မွလာေသာ အပူကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္သည့္ စြမ္းအင္ေၾကာင့္ ေန႔အခ်ိန္တြင္ ေနေရာင္ျခည္မွ လာသည့္ ျပင္းထန္ေသာအပူကုိ မခံစားရသကဲ့သုိ႔ ညအခ်ိန္တြင္လည္း ေႏြးေထြးစြာေနထုိင္ႏုိင္သည့္ သက္ေရာက္မႈကုိ ျဖစ္ေစသည္။ ထုိသက္ေရာက္မႈကုိ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕သက္ေရာက္မႈ (Greenhouse Effect) ဟုေခၚသည္။ ထုိဓါတ္ေငြ႕မ်ားသည္ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ေကာင္းစြားေနထုိင္ႏုိင္ရန္အတြက္ အေထာက္အကူ ျပဳေသာ ဓါတ္ေငြ႕မ်ားျဖစ္သည္။

သုိ႔ေသာ္ ယင္းဓါတ္ေငြ႕မ်ားသည္ လူတုိ႔၏ ပေယာဂေၾကာင့္ ေလထုထဲတြင္ ရွိသင့္သည့္ ပမာဏထက္ ပုိမုိ မ်ားျပားလာၿပီး ေနေရာက္ျခည္မွလာေသာ အပူစြမ္းအင္ကုိ ပုိမုိစုပ္ယူထားသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ ကမာၻ႕ေလထု ထဲတြင္ အပူစြမ္းအင္မ်ား ပိတ္မိေနၿပီး ကမာၻ႕ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာျခင္းျဖစ္သည္။

ေလထု၏ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာသည့္အေလွ်ာက္ ေလထုႏွင့္ထိစပ္ေနေသာ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာ၊ ႏွင့္ ကုန္းေျမအပူခ်ိန္မ်ားပါ ပုိမုိျမင့္တက္လာသည္။ ထုိသုိ႔ ကမာၻႀကီး၏ ပ်မ္းမွ်အပူခ်ိန္ျမင့္တတ္လာျခင္းကုိ ကမာၻႀကီး ပူေႏြးလာျခင္း (Global Warming) ဟုေခၚသည္။

ဘုိကေလးသား

Read More

ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ဟု သိထားေသာ အင္ဒုိခ်ိဳင္းနားက်ားကုိ သတ္စားမိသည့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား ေထာင္ဒါဏ္ ၁၂ႏွစ္ ျပစ္ဒါဏ္ခ်မွတ္ခံရ

ေနာက္ဆံုးလက္က်န္ဟု သိထားေသာ အင္ဒုိခ်ိဳင္းနားက်ားကုိ သတ္စားမိသည့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား ေထာင္ဒါဏ္ ၁၂ႏွစ္ ျပစ္ဒါဏ္ခ်မွတ္ခံရ

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ ေနာက္ဆံုးက်န္ရွိခဲ့သည္ဟု သိထားၾကေသာ အင္ဒုိခ်ိဳင္းနားက်ားတစ္ေကာင္ကုိ သတ္စားမိသည့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသား တစ္ဦးကုိ ေထာင္ဒါဏ္ ၁၂ ႏွစ္ ျပစ္ဒါဏ္ခ်မွတ္လုိက္ေၾကာင္း ဒီဇင္ဘာ၊ ၂၂ ရက္ေန႔၌ ယူနန္အေျခစုိက္ သတင္းစာတစ္ေစာင္က ယခုလအေစာပုိင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။

ယူနန္ျပည္နယ္ မန္(ဂ)လာ (Mengla) ရႊာသား ကန္နမ္၀မ္း (Kang Wannian) သည္ တ႐ုတ္ ႏွင့္ လာအုိ နယ္စပ္ အနီးရွိ ေဘးမဲ့ေတာတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ ေဖေဖာ္၀ါရီလက ေတြ႔ရွိကာ က်ားကုိသတ္ျဖတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။ ၎က က်ားႏွင့္ေတြ႔စဥ္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ခုခံကာကြယ္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း တရား႐ံုးတြင္ အခိုင္အမာထြက္ဆုိ ခဲ့သည္။

ယူနန္ျပည္နယ္တရား႐ံုးက ကန္အား ရွားပါးတိရိစာၦန္တစ္ေကာင္ကုိ သတ္မိျခင္းအတြက္ ေထာင္ဒါဏ္ ၁၀ ႏွစ္ ႏွင့္ တရားမ၀င္မီးေသနတ္မ်ား လက္၀ယ္ထားရွိျခင္းအတြက္ စုစုေပါင္း ေထာင္ဒါဏ္ ၁၂ ႏွစ္ ျပစ္ဒါဏ္ ခ်မွတ္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိ႔ျပင္ ၎အား ေပါင္ ၅၆,၀၀၀ ကုိလည္း ဒါဏ္ေငြ႐ုိက္ခဲ့သည္။

က်ားကုိသတ္ရာတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၾကေသာ အျခားရႊာသား ေလးေယာက္ကုိလည္း ၃ႏွစ္ မွ ၄ႏွစ္ အထိ ျပစ္ဒါဏ္ အသီးသီး ခ်မွတ္ခဲ့သည္။ ကန္ ႏွင့္ ရႊာသားေလးေယာက္သည္ က်ားကုိသတ္ၿပီး အသားကုိလည္းစားေသာက္ ခဲ့ၾကသည္ဟု သတင္းစာက ဆက္လက္ေဖာ္ျပထားသည္။

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတြင္ တစ္ေကာင္တည္း က်န္ရစ္သည္ဟု သိထားေသာ သတ္စားခံလုိက္ရသည့္ အင္ဒုိခ်ိဳင္းနား က်ား႐ုိင္းမွာ ၂၀၀၇ က ယင္းလာအုိနယ္စပ္အနီးရွိ သဘာ၀ေဘးမဲ့ေတာတြင္ ဓါတ္ပံုမွတ္တမ္း တင္ႏုိင္ခဲ့သည္။ အင္ဒုိခ်ိဳင္းနားက်ားအမ်ိဳးအစားသည္ မ်ိဳးသုန္းလုနီး အေျခအေနဆုိက္ေရာက္ေနေသာ က်ားမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး လက္ရွိ တြင္ လာအုိ၊ ဗီယက္နမ္၊ ကေမာၻဒီးယား ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံတုိ႔ရွိ ေတာ႐ုိင္းမ်ားတြင္ ေကာင္ေရ ၁၀၀၀ ေအာက္ သာ က်န္ရွိေနေတာ့ေၾကာင္း ယင္းသတင္းစာေဖာ္ျပခ်က္အရ သိရသည္။

Ref: Mail Online
http://www.dailymail.co.uk
The last known wild tiger in China Killed and Eaten by villagers

ဘာသာျပန္-မုိးတိမ္

Read More

ပတ္၀န္းက်င္သံုးမ်ိဳး

Three Types of Environment
ပတ္၀န္းက်င္သံုးမ်ိဳး

ပတ္၀န္းက်င္ဆုိေသာ ေ၀ါဟာရသည္ အလြန္က်ယ္ျပန္႔ေသာ ေ၀ါဟာရျဖစ္သည္။ ပတ္၀န္းက်င္ကုိ အုပ္စု သံုးစု ပုိင္းျခားႏုိင္သည္။ ၎တုိ႔မွာ

1. သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ Natural Environment
2. ဖန္တီးတည္ေဆာက္ထားေသာ ပတ္၀န္းက်င္ Built Environment
3. ယဥ္ေက်းမႈ ပတ္၀န္းက်င္/လူမႈ႕ပတ္၀န္းက်င္ Cultural Environment

ပထမအုပ္စုျဖစ္တဲ့သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကေတာ့ လူတုိင္းသိတဲ့ ေတာ၊ ေတာင္၊ ေရ၊ ေျမ၊ သစ္ပင္၊ သက္ရွိအားလံုး ပါ၀င္ပါတယ္။


ဒုတိယအုပ္စုျဖစ္တဲ့ ဖန္တီးတည္ေဆာက္ထားေသာ ပတ္၀န္က်င္ ကေတာ့ စားပြဲခံု၊ ထုိင္ခံု၊ တီဗြီ၊ ကြန္ျပဴတာ၊ အိမ္၊ ကား စတာေတြပါ၀င္ပါတယ္။

တတိယအုပ္စုျဖစ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ႕ပတ္၀န္းက်င္္/လူမႈ႕ပတ္၀န္းက်င္ မွာေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေျပာတဲ့ ဘာသာစကား၊ ကုိးကြယ္မႈ၊ ယံုၾကည္မႈ၊ ဓေလ့စရုိက္၊ ရုိးရာအစားအစာ(မုန္႔ဟင္းခါး) စတာေတြပါ၀င္ပါတယ္။

အထက္တြင္ ရွိေသာ ပတ္၀န္းက်င္သံုးမ်ိဳး တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ဆက္စပ္ေနပါသည္။ ဥပမာ။ ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာေတြရဲ႕ ယံုၾကည္မႈတစ္ခုျဖစ္တဲ့ နတ္ကုိးကြယ္ျခင္း(Cultural Environment) မွာ နတ္နန္းေတြကုိ သစ္သားေတြနဲ႔ အမ်ားဆံုးျပဳလုပ္ ၾကတာျဖစ္တဲ့အတြက္ နတ္နန္း(Built Environment) လုပ္ဖုိ႔ဆုိရင္ အရင္ဆံုး သစ္သားရွိဖုိ႔လုိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သစ္ပင္(Natural Environment) ေတြကုိ ခုတ္ၾကရတယ္။

ဒါကကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွာ ျမင္သာထင္သာရွိတဲ့ (Cultural Environment) တစ္ခုကုိ ဥပမာေပးတာပါ။ စတင္ ေလ့လာသူအတြက္ အသံုး၀င္မယ္ထင္လုိ႔ တင္လုိက္တာပါ။ မရွင္းတာမ်ားရွိရင္ greenbox20100@gmail.com မွာ ေမးျမန္းႏုိင္ပါတယ္။

Read More

Global Warming

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈသည္ လူေတြ႔ေၾကာင့္လား ဒါမွမဟုတ္ သဘာ၀အတိုင္း ျဖစ္ေနၾက ျဖစ္စဥ္တစ္ခုလား

ႏိုင္ငံစုံ Corporation ႀကီးမ်ားႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္အမ်ားစုက ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈသည္ သဘာ၀အေလွ်ာက္ ျဖစ္ေနၾကျဖစ္စဥ္တစ္ခု ဆုိၾကသည္။ သဘာ၀ပတ္၀န္က်င္ ထိန္းသိန္းေရးသမားမ်ား၊ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးေသာသူမ်ား ႏွင့္ သိပၸံပညာရွင္မ်ားက မႈ လူတုိ႔၏ပေရာဂေၾကာင့္ဟု တညီတညြတ္တည္း ေထာက္ခံၾကသည္။ မည္သို႔ပင္ဆုိေစ လူတုိ႔၏ ပေရာဂမကင္းသည္ေတာ့ ေသခ်ာပါသည္။
ကမာၻႀကီးပႈေႏြးလာမႈ ျဖစ္စဥ္ႀကီးတစ္ခုလံုးကုိ လက္ေတြ႕နည္းက် တုိင္းတာခ်က္မ်ားႏွင့္တကြ အယ္(လ္)ဂုိး(လ္)၏ရွင္းလင္းတင္ျပခ်က္မ်ားကုိ ရုိက္ကူးထားေသာ An Inconvenient Truth ဆုိသည့္ ေအာ္စကာဆုုရ ကမာၻေက်ာ္ ရုပ္ရွင္ဇာတ္ကားႀကီးက သက္ေသခံလ်က္ရွိပါသည္။

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈဆုိသည္မွာ ကမာၻႀကီးတြင္ သဘာ၀အတုိင္း ရွိသင့္သည့္ အပူခ်ိန္ ထက္ပုိမုိပူျပင္းလာျခင္းကို္ဆုိလုိသည္။ ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈကုိ အဓိကတြန္းအားေပးေသာ အရာမွာ CO2 ေခၚ ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ဓါတ္ေငြ႕ပင္ျဖစ္သည္။ CO2 သည္ ေနေရာင္ျခည္မွ လာေသာအပူစြမ္းအင္ကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္သည့္ ဖန္လံုအိမ္ဓါတ္ေငြ႕မ်ားထဲတြင္ အမ်ားဆုံးပါ၀င္သည့္ ဓါတ္ေငြ႕ျဖစ္သလုိ အၾကာရွည္ဆံုး ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္သည့္ ဓါတ္ေငြ႕လည္းျဖစ္သည္။ စက္ရံုအလုပ္ရံုမ်ား မ်ားျပားလာျခင္း၊စက္တပ္ယာဥ္မ်ား၊ CO2ထြက္ေသာအျခားစက္ပစၥည္းမ်ားပုိမုိအသံုးျပဳလာျခင္း၊ ေတာမီးေလာင္ျခင္း၊ လူဦးေရ တုိးပြားလာျခင္းတုိ႔ေၾကာင့္ ေလထုထဲတြင္လုိအပ္ေသာCO2 ပမာဏထက္ေက်ာ္လြန္ကာ ကမာၻႀကီးပုိမုိပူေႏြးလာေစျခင္းျဖစ္သည္။ CO2 ပမာဏမ်ားေလ ကမာၻႀကီး ပုိမုိပူေႏြးေလ ျဖစ္သည္။

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာျခင္းကုိ ဒုတိယတြန္းအားေပးေသာ အေၾကာင္းအရာမွာ Deforestation ေခၚ သစ္ေတာမ်ား ျပဳန္းတီးျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ သစ္ေတာမ်ားသည္ အရင္းအျမစ္ႏွစ္မ်ဳိး ရွိသည့္အနက္ ျပန္လည္ျဖည့္ တင္းႏုိင္ေသာအရင္းအျမစ္ထဲတြင္ ပါ၀င္ေသာ္လည္း မေတာ္ေလာဘတက္ေနေသာ စီးပြားေရး သမားမ်ား၏ အလြန္အကၽြံခုတ္ယူျခင္း၊ ဖြံၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားတြင္ သစ္ကုိ အဓိကေလာင္စာအျဖစ္ ဆက္ လက္အသံုးျပဳေနျခင္း၊ လူဦးေရတုိးပြားလာျခင္း၊ သစ္ပင္မ်ားကုိ ျပန္လည္စုိက္ပ်ဳိးမႈႏႈန္းနည္းပါးျခင္း၊ မရွိျခင္း တုိ႔ေၾကာင့္သစ္ေတာမ်ားျပဳန္းတီးသည့္ အေျခအေနသို႔ေရာက္ရွိလာျခင္းျဖစ္သည္။ ေလထုထဲတြင္လုိအပ္သည့္ ပမာဏထက္ ပုိလွ်ံေနေသာ CO2ဓါတ္ေငြ႕မ်ားကုိ စုပ္ယူႏုိင္မည့္သစ္ပင္မ်ား မရွိေတာ့ျခင္းေၾကာင့္ ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာျခင္းအျပင္ ေလထုညစ္ညမ္းျခင္းကုိပါ ရင္ဆုိင္ေနၾကရၿပီျဖစ္သည္။

ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာျခင္းေၾကာင့္ ကမာၻ႕အစြန္းႏွစ္ဖက္ရွိ ေရခဲျပင္ႀကီးမ်ား အရည္ေပ်ာ္ၾကျခင္း၊ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ ျမင့္တက္လာျခင္း၊ကမာၻ႕ေရေၾကာင္းမ်ား ေျပာင္းလဲသြားျခင္း၊ ရာသီဥတုမ်ား အရင္ကာလႏွင့္မတူ ဆုိးရြားသိသာစြာ ေဖာက္ျပန္လာျခင္း(ဥပမာ။ ။မုိးေခါင္ျခင္း၊ ေရႀကီးျခင္း၊ မုန္တုိင္းတုိက္ျခင္း…….)တုိ္႔ကို ႀကံဳေတြ႕ေနၾက ရသည္။

ေဂဟေဗဒ သေဘာအရ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္သည္ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု ဆက္ႏြယ္လ်က္ရွိရာ ထုိအထဲမွ တစ္ခုခုခ်ဳိ႕ယြင္းသြားလွ်င္ (သုိ႔) ေျပာင္းလဲသြားလွ်င္ သူႏွင့္ဆက္ႏြယ္လ်က္ရွိေသာ အျခားအရာမ်ားကုိပါ အက်ဳိးသက္ေရာက္ေစပါသည္။ ထုိသေဘာအတိုင္း ကမာၻႀကီး ပိုမုိပူေႏြးလာမႈေၾကာင့္ အထက္ေဖာ္ျပပါဆုိးက်ဳိးမ်ားအျပင္ သႏာၱေက်ာက္တန္းမ်ား ပ်က္စီးျခင္း၊ တိရိစာၦန္ ႏွင့္ အပင္မ်ား ရွားပါးလာျခင္းမွ မ်ဳိးတုံးေပ်ာက္ကြယ္ေတာ့မည့္အေျခအေနသုိ႔ပင္ ေရာက္ရွိေနပါသည္။အျခားဆုိးက်ဳိးမ်ားစြာ ကိုလည္းျဖစ္လာေစရန္ဖိတ္ေခၚလွ်က္ရွိပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေျပာင္းလဲရန္ ေနာက္မက်ေသးပါ။ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အပန္းမႀကီးဘဲ လုပ္ေဆာင္ ႏိုင္ေသာ အရာမ်ားစြာရွိပါသည္။ေရကုိ မလုိအပ္ဘဲအသံုးမျပဳျခင္း (ေခၽြတာျခင္း)၊ လွ်ပ္စစ္မီးကုိလည္း အျပင္သြားမည္ဆုိလွ်င္ ပိတ္သြားျခင္း၊ တစ္ခါသံုးတူမသံုးစြဲျခင္း၊ ကုိယ္ပုိင္ကားႏွင့္သြားရန္မလုိေသာ ေနရာမ်ားကုိ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း၊စက္ဘီးစီးျခင္း၊ အမ်ားသံုး ယာဥ္၊ရထားတုိ႔ကုိ အသံုးျပဳျခင္း၊ သစ္ပင္စုိက္ပ်ဳိးျခင္း၊သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔ အစည္းမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္၍ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္ျခင္းမ်ားအျပင္ အျခားလုပ္ေဆာင္၍ရႏိုင္ေသာ အရာမ်ားစြာရွိပါေသးသည္။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လုပ္ေဆာင္ရန္သာလုိအပ္ပါသည္။ အခုပဲစၿပီးလုပ္ေဆာင္ၾကပါစုိ႔။

ဘုိကေလးသား

Read More

အမွန္တကယ္ရင္ဆုိင္ေနရေသာစစ္ပြဲ

The Right War

အမွန္တကယ္ရင္ဆုိင္ေနရေသာ စစ္ပြဲ

မၾကာခဏဆုိသလုိ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ ကမာၻႀကီးကုိ ျမင္ေတြ႔ရသည္မွာ အက်ပ္အတည္း တစ္ခုမွ ေနာက္အက်ပ္အတည္း တစ္ခုသုိ႔ အလွ်င္အျမန္ ျဖစ္ေပၚေစလွ်က္ရွိရာ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းရွိ ပဋိပကၡအၾကမ္းဖက္မႈမ်ားမွအစျပဳ၍ အာဖရိကတြင္ ေရာဂါဘယ ထူေျပာေနမႈမ်ား၊ ကမာၻတစ္၀ွမ္း စားေသာက္ကုန္ႏွင့္ ေလာင္စာဆီ ေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္လာေနျခင္းမ်ားမွ သည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ဒါဏ္အဆံုး ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ားထိ ရင္ဆုိင္လာေနရသည္။

လူမ်ားအေနျဖင့္ ယင္းဒုကၡ အက်ပ္အတည္းမ်ားကုိ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ရင္ဆုိင္ႀကံဳေတြ႕လာရေသာအခါ အျပဳသေဘာ မေဆာင္သည့္ ခံစားခ်က္မ်ား တုိးပြားလာၿပီး ကမာၻ႕ျပႆနာမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရန္ မလြယ္ကူသည့္ အေၾကာင္းအရာမ်ားအျဖစ္ ႐ႈျမင္လာၾကသည္။

“ကုလသမၼဂအေနနဲ႕ ကမာၻ႕ျပႆနာတုိင္းကုိ ေျဖရွင္းကုိင္တြယ္ရတဲ့ေနရာမွာ လမ္းဆံုလမ္းခြ ေရာက္ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြသာမက ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ႀကံဳေတြ႕လာရတဲ့ ျပႆနာ ေတြကုိပါ ရင္ဆုိင္ေျဖရွင္းေနရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျပႆနာအမ်ားစုထဲက ဆင္းရဲမြဲ ေတမႈက စလုိ႔ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားမႈေတြအဆံုး စတာေတြဟာ ကမာၻႀကီးပူေႏြးလာမႈရဲ႕ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲျခင္းအတြက္ အေျဖတစ္ခုရွာေဖြတာဟာ အျခားနယ္ပယ္ေတြမွာ အက်ိဳးအျမတ္ေတြကုိ ေဆာင္က်ဥ္းေပးႏုိင္တယ္။ ပုိၿပီးစိမ္းလန္းတဲ့ ကမာၻႀကီးဟာ ပုိၿပီးၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး သာယာ၀ေျပာဖုိ႔ဆုိတာ ေသခ်ာတယ္။”

ဟု ကုလသမၼဂ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္း ကဆုိသည္။

“ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ အာဖရိကတုိက္ ဆူဒန္ႏုိင္ငံေတာင္ပုိင္း ဒါဖာေဒသမွာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ လူမ်ိဳးတုန္း သက္ျဖတ္မႈ (Genocide) နဲ႔ပက္သက္ၿပီး ကုလသမၼဂ အတြင္းအေရးမႈးအျဖစ္ စၿပီးတာ၀န္ထမ္းေဆာင္ တဲ့ ႏွစ္မွာပဲ သံတမန္ေရးနည္းလမ္းနဲ႔ ခ်ဥ္းကပ္ဖုိ႔ စဥ္းစားခဲ့တယ္။ ဒီေနရာမွာ ဒီေဒသမွာျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ပဋိပကၡေတြကုိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ေတြေစလြတ္ၿပီး ျပႆနာေျပလည္သြားေစဖုိ႔ ဆုိတာ လုံေလာက္တဲ့ အေျဖတစ္ခု မျဖစ္ေစခဲ့ဘူး။ အမွန္က ပဋိပကၡေတြ စျဖစ္ေနခ်ိန္တည္းက ဒါဖာေဒသမွာ ဆယ္စုႏွစ္ခ်ီၿပီး မုိးေခါင္မႈျပႆနာကုိ ႀကံဳေတြ႕ခံစားလာခဲ့ရတာ ဒီျပႆနာရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲေၾကာင့္ လယ္ယာေျမနဲ႕ ေရအသံုးျပဳမႈနဲ႕ပက္သက္ၿပီး ဒီေဒသက လယ္သမားေတြနဲ႕ တိရိစာၦန္ထိန္းေက်ာင္းသူေတြဟာ စစ္ပြဲျဖစ္လာေစတဲ့ ပဋိပကၡထဲကုိ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အေနနဲ႕ အျမစ္တြယ္ေနတဲ့ ဒီျပႆနာကုိ အာ႐ံုမစုိက္ႏုိင္ခဲ့ရင္၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္သုန္းမႈနဲ႕ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈဒါဏ္ကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ဖုိ႔ အတူတကြ လက္တြဲမလုပ္ေဆာင္ခဲ့ရင္ ဒါဖာအေရးအတြက္ ကၽြန္ေတာ္ တုိအဆုိျပဳေပးေနမႈေတြဟာ အခုိက္အတန္႔အားျဖင့္သာ အေထာက္အကူ ျပဳႏုိင္လိမ့္မယ္”

ဟု ဘန္ ကဆုိသည္။

အာဖရိကေဒသ၏ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈကုိ ေျဖရွင္းရာတြင္ လယ္သမားမ်ားအတြက္ ေဒသႏွင့္ သင့္ေတာ္ သည့္ သီးႏွံမ်ိဳးေကာင္း မ်ိဳးေစ့မ်ား၊ ေရစုပ္စက္ႏွင့္ ေျမၾသဇာ ေထာက္ပံ့ေပးမႈမ်ားက အစိတ္အပုိင္းတစ္ ခုျဖစ္လာႏိုင္မည္။

ယခုႏွစ္ ကုလသမၼဂ၏ အေရးႀကီးေသာ လုပ္ေဆာင္ဖြယ္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ ဆင္းရဲ႕မြဲေတမႈႏွင့္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ ေလွ်ာ့ခ်ေရးမွာ အဓိကအေရးပါမႈအျဖစ္ ပါ၀င္ေနသည္။ ထုိ႔ျပင္ သန္႔စင္ေသာ ေရရွည္အသံုးျပဳႏုိင္သည့္ စြမ္းအင္စနစ္မ်ား၊ အာဖရိကေဒသ လယ္ယာစုိက္ပ်ိဳးေရး အထြက္တုိး ေကာင္းမြန္မႈ၊ မုိးေခါင္မႈႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ အာရွ၊ အာဖရိက၊ အေရွ႕အလယ္ပုိင္းႏွင့္ အေမရိက ေဒသမ်ားတြင္ ေကာင္းမြန္ေသာ ေရရရွိမႈစနစ္ ျဖစ္ထြန္းလာမႈ တုိ႔အတြက္အာ႐ံုစိုက္လွ်က္ရွိသည္။

“ကမာၻေျမႀကီး၊ ပင္လယ္၊ သမုဒၵရာ နဲ ့ ေလထုဟာ ႏုိင္ငံအားလံုးနဲ႕ သက္ဆုိင္တယ္။ ဒါ့အျပင္ သိပၸံ ပညာရပ္၊ နည္းပညာနဲ႕ ပညာေရးဆုိတာ ႏုိင္ငံအားလံုးရဲ႕ အေကာင္းဆံုး မဟာမိတ္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ဒီအႀကံ ဥာဏ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လက္ေတြ႕အကာင္အထည္ ေဖာ္ၾကပါဆုိ႔”

ဟု သမၼတ ဂၽြန္အက္(ဖ္)ကေနဒီက ၁၉၆၃ ႏွစ္က ကုလသမၼဂ အေထြေထြညီလာခံတြင္ ေျပာၾကား ခဲ့သည္။

Time magazine မွ ကုလသမၼဂ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဘန္ကီမြန္း ေရးသားသည့္ The Right War ကုိဆီေလွ်ာ္ ေအာင္ ဘာသာျပန္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ဒါဖာတြင္ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ မုိးေခါင္ေရရွားမႈ၊ သီးႏွံစုိက္ပ်ိဳး၍ မျဖစ္ထြန္းမႈ မွစ၍ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈ႕ကုိ အေျခခံ၍ ေရးသားထား ျခင္းျဖစ္သည္။

အမွန္တကယ္ပင္ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ႀကံဳေတြ႕ေနရသည္ အခက္အခဲ၊ ျပႆနာမ်ား၏ အရင္းအျမစ္ကုိ ရွာေဖြၾကည့္လွ်င္ ျပႆနာအမ်ားစုမွာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲမႈ၊ သဘာ၀ အရင္းအျမစ္မ်ား(ဥပမာ။ ။ေရနံ) စသည္တုိ႔က အေျခခံအေၾကာင္းအရင္း ျဖစ္ေနသည္ကုိ ေတြ႔ရွိ ရပါသည္။ ျပႆနာတစ္ရပ္တုိင္းတြင္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ အက်ိဳးဆက္ေတြကုိ လတ္တေလာေျဖရွင္း သည္ကမွန္ေသာ္ျငားလည္း၊ ထုိျပႆနာျဖစ္ရျခင္း၏ အေၾကာင္းအရင္းကုိ ရွာႏုိင္မွသာ ေရရွည္ ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္ျခင္းကုိရႏုိင္မည္ျဖစ္သည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ အမွန္တကယ္ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ စစ္ပြဲမွာ ………..

Ref:The Right war by Ban Ki-moon,Time April 28, 2008

ဘာသာျပန္- မိုးတိမ္

Read More

POPs ဆုိသည့္ အညစ္အေၾကး

POPs(PersistentOrganicPollutants)ဆုိသည္မွာပတ္၀န္းက်င္တြင္ မၿပိဳကြဲပဲၾကာရွည္စြာတည္ ရွိေသာဇီ၀အေျခခံ အညစ္အေၾကးမ်ား ကို္ဆုိလုိပါသည္။သင့္ပတ္၀န္းက်င္ကိုၾကည့္လုိက္ပါ။

POPs စြန္႔ပစ္ ပစၥည္း ဘာေတြရွိသလဲဆုိတာကုိသိႏိုင္ပါလိမ့္မည္။ဖန္ပုလင္း၊ပလတ္စတစ္၊ေဖာ့၊စတာေတြ

ေပါ့။ဒါေပမဲ့ မျမင့္ႏုိင္တဲ့ POPs မ်ားလည္းရွိပါေသးသည္။ဓတုဓါတ္ေျမၾသဇာ၊ပုိးသတ္ေဆး၊ရြက္ျဖန္း

ဓါတ္ေျမၾသဇာ မ်ားျဖစ္ပါသည္။၎စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းမ်ားသည္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေနထုိင္ရာကမာၻေျမႀကီး

ယခုအခ်ိန္မွာအႀကီးအက်ယ္ဒုကၡေပးေနပါၿပီ။

ဥပမာတစ္ခုေနနဲ႔ ပုိးသတ္ေဆးျဖန္းထားေသာသစ္ရြက္တစ္ရြက္ကုိစားထားေသာ ေဘာက္ဖတ္တ

ေကာင္ဆုိပါေတာ့၊ဒီေဘာက္ဖတ္ကုိယ္ထဲမွာ ပုိးသတ္ေဆးေတြအနည္းအမ်ားဆုိသလုိပါမွာေသခ်ာ

တယ္။ဒီေဘာက္ဖတ္ကေနလိပ္ျပာျဖစ္မယ္၊လိပ္ျပာကုိငါးကစားမယ္၊ေနာက္ဆံုး ဒီငါးကလူေတြစား

တဲ့ ထမင္းပန္းကန္းထဲကုိေနာက္ဆံုးေရာက္လာတာပဲ။ဒါျမင္သာထင္သာရွိတဲ့ ဥပမာ တစ္ခုကုိတင္

ျပတာပါ။ဒီလုိ အစားအစာမ်ဳိးကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘယ္ေလာက္စားၿပီလဲ။

ေနာက္တမ်ဳိးကေတာ့ အခုအရမ္းခတ္စားေနတဲ့ ပလတ္စတစ္။ပလတ္စတစ္ကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဘာ

ေၾကာင့္သံုးေနၾကတာလဲ ဆုိတာကုိအရင္စဥ္းစားဖုိ႔ုလုိလာၿပီ။အရည္လုိဟာမ်ိဳးေတြထည့္လုိ႔ရတယ္၊

စိမ့္ထြက္မႈမရွိဘူ၊လုံၿခံဳတယ္၊ၾကာရွည္ခံတယ္၊ေဓ်းေပါတယ္၊ဒါကေကာင္းက်ိဳးေတြ။

ၾကာရွည္ခံတယ္၊လံုၿခံဳတယ္၊စတဲ့ ေကာင္းက်ဳိးေတြကပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကုိဒုကၡေပးေနတာ။ၾကာရွည္

ခံတယ္၊ေဓ်းေပါေတာ့ ေပါေပါမ်ားမ်ား၀ယ္သံုးႏုိင္တဲ့အတြက္ ေပါေပါေလာေလာပဲ တစ္ခါသံုးၿပီးရင္

စြန္႔ပစ္လုိက္ၾကတယ္။ျပႆနာက အဲဒီမွာတင္စတာ။ပလတ္စတစ္က ၾကာရွည္ခံတဲ့ ပစၥည္းဆုိ

ေတာ့ ဘယ္ေနရာစြန္႔ပစ္ စြန္႔ပစ္ စြန္႔ပစ္တဲ့လူသာ အရိုးေဆြးသြားမယ္ သူကေတာ့ေဆြးမွာမဟုတ္

ဘူး၊ဒီေတာ့ေမးစရာ ရွိလာၿပီ မစြန္႔ပစ္ေတာ့ဘူးကြာ မီးရႈိ႕မယ္ဆုိေတာ့လည္း Dioxins(ဒုိင္ေအာက္

ဇင္)လုိ႔ေခၚတဲ့ အလြန္အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစေသာ ဓါတ္ေငြ႕တစ္မ်ဳိးထြက္လာတယ္။ဒီဓါတ္ေငြ႕

ကိုရႈရႈိက္မိရင္ လူကုိေသေစတဲ့အထိဒုကၡေပးႏိုင္သလုိ ကင္ဆာေရာဂါကုိလည္းျဖစ္ေစႏုိင္တယ္၊လူ႔

ကုိယ္ခံစြမ္းအားကုိလည္း ဖ်က္စီးျပစ္တယ္။ပုိေတာင္ဆုိးေနေသးတယ္။ဒီေတာ့ကၽြန္ေတာ္တုိ႔လုပ္ဖုိ႔

နည္းလမ္းႏွစ္သြယ္ရွိတယ္

5Rs လုိ႔လူသိမ်ားတဲ့

Reuse(ျပန္သံုးမယ္)

Refuse(ျငင္းပယ္မယ္)

Reduce(ေလွ်ာ့ခ်မယ္)

Recycle(ပုံစံတစ္မ်ဳိးေျပာင္းသံုးမယ္)

Return(ျပန္ပို႔မယ္)

ဆိုတာေတြကိုလုပ္လုိ႔ရတယ္။ဒါကတစ္ဦးခ်င္းဆီလုပ္ေဆာင္လုိ႔ရတဲ့နည္းႏွစ္နည္းျဖစ္တယ္။ကၽြန္

ေတာ္ 5Rs နည္းနည္းရွင္းျပခ်င္ပါတယ္။

Reuse ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ႏြားႏုိ႔တစ္ထုတ္၀ယ္လာတယ္ဆုိပါေတာ့၊ပလတ္စတစ္အိတ္

ႏွစ္အိပ္ပါလိမ့္မယ္။အျပင္အိတ္ကဘာမွမေပဘူး။ဒီေတာ့ တျခားေနရာမွာ

ျပန္သံုးလုိ႔ရတယ္။အတြင္းအိတ္ကုိလည္း ေဆးေၾကာၿပီးေနာက္တစ္ခါျပန္

သံုးလုိ႔မတယ္။

Refuse ေဆးေၾကာထားတဲ့ ႏြားႏုိ႔အိပ္ကုိ ေနာက္တစ္ခါေဓ်းသြား၀ယ္ေတာ့ယူသြား

မယ္။ငါးသြား၀ယ္မယ္ ဆုိင္ရွင္က ပလတ္စတစ္ အိပ္အသစ္တစ္ခုနဲ႔ထည့္

မယ္လုပ္ရင္ သူ႔ကိုမထည့္ဖုိ႔ေျပာမယ္။ပါလာတဲ့ ႏြားႏုိ႔အိပ္ အေဟာင္းကုိေပး

လုိက္မယ္။တခုသတိထားရမွာက ေဓ်းသည္ေတြ ပလတ္စတစ္အိတ္ကုိ မ

ထုတ္ခင္(သုိ႔)မျဖဳတ္ခင္မွာ ႀကိဳေျပာထားဖို႔လုိတယ္။တကယ္လုိ႔ျဖဳတ္ၿပီးမွ

ကိုယ္က ျငင္းလုိက္ရင္ သူကဒီအိပ္ကုိျပန္သံုးမယ္မထင္နဲ႔။ေဓ်းေပၚလြန္း

ေတာ့ (ထုတ္၊ျဖဳတ္)ၿပီးသားအိပ္ကုိလြင့္ပစ္မွာ ၈၀%ေလာက္ရွိတယ္။ကုိယ္

ျငင္းပယ္လုိက္တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္လည္း အလဟသ ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။

Reduce (ေလွ်ာ့ခ်မယ္)ေလွ်ာ့ခ်ဘုိ႔ နည္းလမ္းေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ဒီငါးခ်က္လံုး

(5Rs)ကလည္းေလွ်ာ့ခ်တဲ့နည္းလမ္းေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။တျခားဥပမာေပး

လုိ႔ရတာေလးေတြကေတာ့ ေဓ်းသြားတဲ့အခါ ေဓ်းျခင္းေတာင္းကိုယူသြား

တာ၊(5Rs)ကိုအသိစိတ္ဓါတ္ရွိရွိ လုိက္နာတာ၊ကုိယ္သိသေလာက္ပတ္

၀န္းက်င္ထိန္းသိန္းေရး အသိပညာေလးေတြကို ကိုယ္မိဘ၊အသိုင္းအ၀ုိင္း

မိတ္ေဆြေတြကို ျဖန္႔ေ၀တာ၊သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိန္းေရးအဖြဲ႕၊NGO

ေတြမွာ ကူညီလုပ္ေဆာင္တာ၊တစ္ခါသံုးတူေတြမသံုးတာ၊စသည့္နည္းလမ္း

မ်ား ျဖစ္ပါသည္။

Recycle အသစ္တစ္မ်ဳိးေျပာင္းသံုးၾကမယ္ ဆုိတာနဲ႔ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေရသန္႔ဘူးေဟာင္း

ေတြကို လိုက္ေကာက္ေနတဲ့ သူေတြကို ေက်းဇူးတင္သင့္တယ္။သူတုိ႔ေတြက

ေရသန္႔ဘူးေဟာင္းေတြကို ျပန္သြင္းၿပီးေတာ့ Recycle လုပ္တဲ့သူေတြဆီကုိ

ပုိ႔ေပးတာျဖစ္တယ္။ကုိယ္ဘာမွမလုပ္ႏုိင္ရင္ေတာင္မွ ကုိယ္စြန္႔ပစ္မည့္အရာ

ေတြကုိ စုထားၿပီး အေဟာင္းဆုိင္သြားပုိ႔တာမ်ဳိးကုိလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။

Retrun ျပန္ပို႔မယ္ ဆုိတာ အေဟာင္းဆုိင္ကုိသြင္းတာမ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။ေဆးေၾကာစု

ေဆာင္းထားတဲ့ ပလတ္စတစ္ေတြကို ပလတ္စတစ္ အသံုးမ်ားတဲ့ ေဓ်းဆုိင္

ေတြကိုျပန္ပုိ႕တာကိုဆုိလုိတာပါ။

ဒီငါးခ်က္က ေတာ့ေလွ်ာ့ခ်သည့္နည္းလမ္းမ်ားျဖစ္ပါသည္။ပလတ္စတစ္ကုိ လံုး၀မသံုးပဲသူ႔အစား

အစားထိုးလုိ႔ရတဲ့ ပစၥည္းမွမေပါေသးတာ၊ဒီေတာ့ ဒီငါးခ်က္ကုိတစ္ဦးခ်င္းဆီသာ လိုက္နာမည္ဆုိ

ရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ကမာၻႀကီးကုိ ကယ္တင္ၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြအ

တြက္သန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္တဲ့ကမာၻႀကီးကုိထားခဲ့ရမည့္တာ၀န္ ကုိလည္းထမ္းေဆာင္ရာေရာက္ပါ

တယ္။

နိဂံုးခ်ဳပ္အေနနဲ႕မွာခ်င္တာကေတာ့ ဒီစာေလးကုိဖတ္ၿပီးၿပီဆုိတာနဲ႔ ဒီငါးခ်က္ကုိ သင္ကုိယ္တုိင္၊

သင့္မိဘ၊သင့္အသုိင္းအ၀ုိင္းကုိ ျဖန္ေ၀ေပးၿပီး လိုက္နာက်င့္သံုးမည္ဆုိလွ်င္ ကၽြန္ေတာ့္အေနႏွင့္

အလြန္အားရႏွစ္ေထာင္းမိပါေၾကာင္း……………

ဘုိကေလးသား

Read More